Chương 2: Mẹ! (Trích trường ca "Những người mất tích")

Mẹ dắt con đi đến đoạn đường này

Rồi lặng lẽ

thả tay

Con lập tức bị cuốn vào giông bão
Chiến tranh,

mặc nhiên hình thành quỹ đạo

vạch ra từ những ngọn bút chì

vòng tuần hoàn đẫm máu

Đầu đang rơi, xương thịt sẽ tan tành

Mẹ cầm bằng không đậu

Từ ngày còn xanh!

Niềm tin ngút ngàn, táp ngọn cỏ tươi

Cầm bằng thiêu rụi núi

Lửa căm hờn đốt trăm năm tro bụi

Nung chảy dung nham, kiêu hãnh rã rời

Cầm bằng như hòn máu đánh rơi

Bước qua rãnh đời ẩn khuất

Không lưu ly một kiếp con người.

Cầm bằng như nấm đất

Ngăn dòng lũ trôi!

Hòn đất vườn của mẹ không thể ngăn dòng lũ

Hòn máu đỏ của mẹ không chặn được quân thù

Hạt giống của cha vừa cháy lên rực rỡ

Thung lũng hành quân khói lửa mịt mù

Cái chảo khổng lồ

rang khô

trăm ngàn niềm hy vọng

Gió linh hồn thăm thẳm bến thiên thu.

Đen trời

Đàn kền kền đợi xác

Đất không còn đủ để chôn người

Những linh hồn tan tác

Con đã thành hành khất, mẹ ơi!

Con ăn xin giữa lưng lửng lưng trời

Không đất, không mồ, không nơi nương tựa

Không thân xác sao hoàn hồn được nữa

Trắng tuổi tên, trắng toát cả linh hồn!

Cô đơn trong cõi dãi dầu

Một đời người chỉ còn câu

Mất tích!

*

Mẹ trở về nhìn manh áo con chưa giặt

Rối bời

Đau đáu bóng con in trên vách đất

Ngọn đèn khuya khoắt

Bài học dở dang

Không ai cắt mà ruột đau như cắt

Trống một chỗ nằm bên rổ khoai lang

Không ai mất mà một mình mẹ mất

Tiếng mọt vu vơ nghiến xiết nỗi bàng hoàng.

Mẹ vẫn đói như suốt đời mẹ đói

Mẹ không ăn, như một kiếp nhịn nhường

Mẹ im lặng như không có gì để nói

Chỉ đong đầy bát nước vối nhớ thương.

Giọt nước tràn ra bên ngoài bát nước

Mẹ trân trân nhìn bát nước không đầy

Coi như khuyết một đứa con bé bỏng

Như cuộc đời mẹ khuyết một ngón tay

Những ngón tay có ngón dài ngón ngắn

Băng bó sao cho kín nỗi đau này

Trao một ngón vào trường chinh dân tộc

Tiếng ì ào của chiếc cối đang xay.

Tiếng gà gáy gấp, trăm con gà gáy

Canh ba mẹ ngồi vá lại mảnh áo con

Không đủ sáng ngọn đèn dầu ma-dút

Khói mùa đông cuồn cuộn đen ngòm.

Tiếng gà gáy bồn chồn rồi đơn độc

Cố gào lên cho sáng mặt trời

Con của mẹ đang trèo đèo, vượt dốc

Mũi tên nào, trời đất tránh con tôi!

Tiếng gà gáy một mình rồi tắt lịm

Đêm tím bầm, nghe bước chân con

Không thể khác, bước từ trong bụng mẹ

Gót chân nhỏ đạp mơ hồ khe khẽ

Bước vào đời bằng chập chững lon ton

Theo cha đi lặng lẽ

Gặp cơ man trăm ngàn thứ vuông tròn

Con chưa biết những ngày dâu bể

Con chưa biết cái cành, cái rễ

Níu vào nhau mà sống ở trần gian

Con chưa biết lẽ đời trong đục

Quê hương ta trăm mối cơ hàn.

Trời dần sáng, gà thôi không gáy nữa

Mẹ vấn tóc, chải đầu bên bậu cửa

Tóc rối ơi, sao bối rối thế này

Lòng mẹ bần hàn rạn vỡ

Cái nghèo sao bằng cái đắng cái cay!

Con về đây!

Con của mẹ về đây

Con không thể về sớm hơn được nữa

Bốn mươi năm mẹ ngồi bên bậu cửa

Xót xa cho tóc rối cũng không còn

Con không về, dù một lành, một dữ

Cỏ đã xanh rồi,

Hoa rực rỡ màu son.

Con về đây

Con của mẹ về đây

Không dấu vết, không tháng ngày cúng giỗ

Không một nén hương, không bia, không mộ

Cứ mày mò theo hơi hướm mà đi

Mùi rơm rạ lẫn trong khói trắng

Dấu vết thơ ngây cỏ mọc xanh rì.

Con đã về

Con của mẹ đã về

Con đứng ở đâu, con ngồi đâu,

Hả mẹ?

Người mất tích tan rồi

Tiểu tốt, vô danh lòng đau như xé

Ai định cho con một suất làm ma

Ai chứng kiến cho con một cái tên để gọi

Ai cho con bước qua cửa vào nhà?

Ngoài cánh cổng gió bấc reo như cứa

Con nép vào tấm rại tránh người qua!